Większość zapisów, które zostały zawarte w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach o niektórych ustaw (Dz. U. 2019, poz 1579) weszła w życie z dniem 6 września. Przypomnijmy, że nowelizacja ta została skierowana do podpisu przez Prezydenta RP w lipcu, wraz z ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2019 poz. 1403)

Obie ustawy wprowadziły wiele poważnych modyfikacji w systemie gospodarki odpadami. Przedstawimy krótko najważniejsze z nich, a opinię pozostawiamy już Państwa ocenie. Skąd wziął się pomysł na stworzenie ustaw, o których mowa w artykule? Powodem jest głównie to, że zeszłoroczna zmiana ustawy o odpadach z dnia 5 września 2018 r., która miała stać się rozwiązaniem na problemy z pożarami i nielegalnymi składowiskami śmieci, nie odniosła pożądanego rezultatu. Została ona wprowadzona w niezwykle szybkim tempie (proces od rozpoczęcia pracy nad ustawą do jej podpisania trwał niecały miesiąc), przez co można zakładać, że nie została w wystarczający sposób skonsultowana z ekspertami w tej dziedzinie.W tym roku, władza ustawodawcza doszła do wniosku, że przepisy należy znowelizować, czego pokłosiem są wspomniane na początku ustawy.

Ustawa z 2018 r., zakładała, że przedsiębiorca po trzykrotnym otrzymaniu administracyjnych kar pieniężnych lub mandatów w przeciągu ostatnich 10 lat, będzie musiał pożegnać się z zezwoleniem i prowadzeniem działalności w branży odpadów na kolejne 10 lat. Było to poważnym zagrożeniem, biorąc pod uwagę, że często nakładane przez inspektorów kary, były spowodowane niegroźnym z punktu widzenia ochrony środowiska przewinieniem czy jakimś błahym niedociągnięciem formalnym.

Ministerstwo Środowiska w końcu zrozumiało absurdalność zatwierdzonych przepisów, a w lipcowej nowelizacji pojawiły się nowe warunki, które muszą zostać spełnione, by móc zabronić komuś prowadzenie działalności związanej z gospodarką odpadami. Teraz, aby odebrać komuś zezwolenie, łączna kwota wynikająca z kar pieniężnych musi przekroczyć 150 000 zł, a zamiast mandatów, w ustawach widnieje określenie „prawomocny wyroku sądu”.

Nowelizacje lipcowe uwzględniają także:

• • Modyfikację czasu magazynowania odpadów – we wrześniu 2018 r. czas skrócono z trzech lat do jednego roku, co wywołało falę krytyki, którą ministerstwo dostrzegło. Od lipca 2019 r. wraca trzyletni okres magazynowania odpadów, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych, palnych, zmieszanych odpadów komunalnych i odpadów, które pochodzą z ich przetworzenia. Zdaję się jednak, że stanowią one większość jeśli chodzi o ogólną ilość odpadów magazynowanych w Polsce

• • 6 września 2019 r. w życie wchodzi także obowiązek udostępniania właściwemu miejscowo WIOŚ danych umożliwiających dostęp do wizyjnego systemu monitoringu z miejsc magazynowania odpadów. Dotyczy on magazynowania lub składowania odpadów palnych, takich jak: papier i tektura, tekstylia, odpady wielkogabarytowe (z wyłączeniem odpadów metali), tworzywa sztuczne, folie, opony, odpady z gumy, drewno i odpady drewnopochodne, odpady wielomateriałowe, pochodzące z przetworzenia odpadów komunalnych, paliwo alternatywne i odpady służące do ich produkcji. Jak się okazuje, komunikaty dotyczące sposobu i terminu, w którym przedsiębiorcy mają udostępnić owe dane, są niezwykle niespójne. Część urzędników zalecało przekazania danych już w dniu wejścia ustawy w życie, część wspominało o konieczności niezwłocznego ich dostarczenia, bez podawania konkretnego terminu. Zalecany jest więc kontakt z WIOŚ, właściwym ze względu na miejsce prowadzenia działalności.

• • Rozszerzenie odpowiedzialności za wytwarzane odpady niebezpieczne – oznacza to, iż dopiero w momencie przekazania odpadów do ostatecznego procesu odzysku lub unieszkodliwienia, dochodzi do przeniesienia odpowiedzialności na podmiot, któremu zostały one przekazane

• • Zmiany w ustanowieniu zabezpieczenia roszczeń – obowiązkiem tym zostały objęte podmioty prowadzące odzysk, który polega na wypełnieniu terenu niekorzystnie przekształconego, tj. rekultywację wyrobisk. Z ustanowienie zabezpieczenia zostały zwolnione odpady obojętne, spełniające wymienione w ustawie kryteria

• • Przesunięcie terminu na złożenie kompletnego wniosku o dostosowanie decyzji do 5 marca 2020 r. Jest to naprawa poprzedniej ustawy, która zakładała 12-miesięczny termin –często nierealny ze względu na problemy natury formalnej, na które składały się m. in. Niemożliwość uzyskania w takim terminie operatu przeciwpożarowego (wyłącznie dla odpadów palnych, oraz opinii dla odpadów niepalnych) czy zdobyciem gwarancji bankowej na zabezpieczenie roszczeń.

• • Złagodzenie oświadczeń o niekaralności – w oświadczeniu wskazuje się liczbę prawomocnych wyroków skazujących za wykroczenia wymienione w ustawie o odpadach i związane stricte z zagrożeniem dla środowiskiem, oraz trzykrotne otrzymanie kar administracyjnych przekraczających w sumie kwotę 150 000 zł.

• • Stworzenie katalogu odpadów niepalnych – w załączniku 2a.

• • Wprowadzenie kary administracyjnej w wysokości od 5 000 zł do 1 000 000 zł za brak prowadzenia wizyjnego systemu kontroli magazynowania odpadów lub prowadzenie go w sposób niezgodny z przepisami

• • Zwolnienie z kontroli komendanta PSP oraz przygotowania operatu przeciwpożarowego zakładów, które stwarzają zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej.

Pozostałe zmiany dotyczą podmiotów zajmujących się gospodarką odpadami komunalnymi.