Oficjalne statystyki mówią, że rocznie wytwarza się około 126 milionów ton odpadów. Do śledzenia ich drogi, począwszy od zebrania aż do finalnego zagospodarowania służy elektroniczna i ogólnodostępna baza informatyczna – BDO, czyli Baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami. Działa ona od 24 stycznia ubiegłego roku, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Zasadniczą częścią bazy jest Rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami
Od nowego roku nastąpi ważna zmiana zasad w ewidencji odpadów. Mianowicie, od 1 stycznia 2020 r. wejdzie w życie elektroniczny obowiązek ewidencji odpadów oraz sprawozdawczości. Wszystkie podmioty, które wytwarzają odpady będą musiały być wpisane do bazy BDO, by móc przekazać je dalej, na przykład odbierającemu. Bez wpisu nie będzie możliwości wystawienia elektronicznej karty przekazania odpadów, a papierowe nie będą respektowane. Do bazy wprowadzone zostaną kolejne moduły – ewidencji i sprawozdawczości. Zmiany te będą wyrazem idei przejścia z Polski papierowej do Polski cyfrowej. Dotychczas nam znane papierowe Karty Przekazania Odpadów, które obie strony – przekazująca i odbierająca – przechowywały w obszernych segregatorach, zostaną zastąpione przez dokumenty elektroniczne.
Kogo dotyczy Baza BDO?
Do bazy muszą dokonać wpisu wszystkie firmy wprowadzające na rynek produkty, produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie lub akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny, producenci, importerzy, oraz wewnątrzwspólnotowi nabywcy opakowań. Do rejestracji zobowiązane będą także niektóre jednoosobowe działalności gospodarcze, takie jak gabinety stomatologiczne, salony kosmetyczne, zakłady mechaniczne, firmy budowlane, oraz podmioty, które wytwarzają odpady niebezpieczne.
Jak dokonać wpisu?
Aby zarejestrować się w bazie, należy wejść na stronę www.bdo.mos.gov.pl i pobrać z niej wniosek rejestrowy. Wypełniony dokument należy złożyć we właściwym ze względu na siedzibę firmy lub miejsce zamieszkania urzędzie marszałkowskim. Ten jednak ma aż 30 dni na dokonanie wpisu. Ważne jest zatem, aby zrobić to jak najszybciej. Jeśli firma wytwarzająca i przekazująca odpady nie będzie posiadać aktualnego wpisu, może mieć poważny problem z dalszym funkcjonowaniem, które urząd może potraktować jako nielegalne. Kontrolę nad spełnieniem wszystkich obowiązków wynikających z ustawy może sprawować Krajowa Administracja Skarbowa, Straż Graniczna, Policja, Inspekcja Transportu Drogowego, Marszałkowie Województw, oraz oczywiście organy Inspekcji Ochrony Środowiska. Na przedsiębiorców, którzy nie dostosują się do zmian, czekają wysokie kary pieniężne. Przykładowo, za prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu grozi administracyjna kara od 5 tys. zł, aż do miliona złotych! Podobna kara przewidziana jest w sytuacji, gdy na dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością nie umieści się numeru rejestrowego. Z kolei za transport odpadów bez ważnego wpisu, ustawodawca przewiduje karę w wysokości od 2 tys. zł do 10 tys. zł
Transport odpadów od stycznia 2020 roku
Procedura związana z transportem odpadów będzie przebiegać następująco: Podmiot przekazujący odpady sporządza kartę przekazania odpadów przy użyciu BDO jeszcze przed rozpoczęciem transportu, następnie podmiot wykonujący transport powinien wygenerować w tejże bazie potwierdzenie przekazania odpadów, które będzie wymagane w trakcie transportu. Kartę tą można zaplanować na 30 dni przed dniem przekazania. Kolejno, podmiot, który przejmuje odpady, potwierdza w BDO ich odbiór. Konieczne jest tu podanie szczegółowych informacji o masie odpadów, dacie oraz godzinie przyjęcia. Transportujący potwierdza z kolei elektronicznie zakończenie transportu.
Co jest powodem zmian?
Uznano, że papierowy system nie jest szczelny, bowiem daje możliwość rozmaitych nadużyć. Trudno jest weryfikować dane, które podawane są w wersjach papierowych. Często są one szacunkowe i niepełne. Ministerstwo Środowiska oraz Instytut Ochrony Środowiska liczą na to, że nowy system będzie bardziej szczelny i poprawi obecną sytuację. Powodem jest oczywiście troska o środowisko i walka z szarą strefą. Mimo istniejącego obowiązku, nie wszystkie firmy, które powinny znaleźć się w bazie, faktycznie w niej figurują. Dzięki jawności bazy, przedsiębiorcy mogą bezpłatnie sprawdzić czy ich kontrahent funkcjonuje zgodnie z prawem. Wynika to z faktu, że nie wystarczy samemu być wpisanym do rejestru. Wpis musi bezwzględnie posiadać także firma transportująca i odbierająca.
Nowe przepisy a praca skupów
Każdy skup katalizatorów, mimo faktu, że nie wytwarza odpadów a jedynie je zbiera, musi posiadać aktualny wpis do Rejestru BDO. W innym przypadku nie może przekazać ich dalej, co oznacza, że nie może w żaden sposób ich dalej zagospodarować. Jak wiemy skupujący ma obowiązek odpowiedniego zagospodarowania zebranych odpadów, które zostaną finalnie poddane recyklingowi. Bez wpisu, spełnienie powyższego obowiązku w sposób legalny nie będzie zwyczajnie możliwe.
Czy przedsiębiorcy są gotowi na zmiany?
Im bliżej stycznia, tym częściej słyszy się w mediach społecznościowych, że właściciele firm, których dotyczą zmiany nie czują się na nie gotowi. Zwracają uwagę na chaos i luki w systemie. Wiele osób nie wie jak korzystać z bazy. Brak dostępu do nowych modułów, powoduje, że nie można ich przetestować, zobaczyć jak działają w praktyce. Wszystko okaże się dopiero w styczniu, ale czy wówczas będzie czas na metodę prób i błędów? Jedyne na co można liczyć to udostępniony w listopadzie filmik instruktażowy stworzony przez IOŚ. Nie daje on jednak odpowiedzi na wiele pytań i wątpliwości pojawiających się w poszczególnych branżach. Kwestiami problematycznymi są także awarie internetu (także samego systemu) czy chociażby sprawność zintegrowania wewnętrznych systemów informatycznych z bazą poprzez interfejs API.
Numer wpisu do BDO naszej firmy to: 000037376
EDIT 12.12.2019 r.: W dniu dzisiejszym na stronie bdo.mos.gov.pl opublikowano nowe informacje w sprawie zmian w Bazie BDO. 16 grudnia br. nastąpi produkcyjne uruchomienie systemu Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadamia (BDO). Dzięki temu aż do właściwego uruchomienia bazy, podmioty zarejestrowane w Rejestrze będą mogły przetestować sposób jej działania, zapoznać się z jej funkcjonalnością i zaplanować pierwsze Karty Przekazania Odpadów na przyszły rok.
Szczegóły na stronie bdo.mos.gov.pl